BMT Təhlükəsizlik Şuranın qəbul etdiyi 4 qətnamənin icrasına göstərilən laqeydliklər
3-05-2024, 23:30. Разместил: admin44
Hər birimizə yaxşı məlumdur ki, Ermənistanın Azərbaycana qarşı açıq-aşkar müharibə apararaq BMT üzvü olan dövlətin ərazisinin ilhaqını davam etdirməsi nəticəsində, ölkəmizin ərazisinin 20 faizindən çox hissəsi Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal edildi. Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində 1 milyondan çox əhali öz torpağında qaçqın vəziyyətinə düşdü. Yüzlərlə yaşayış məntəqəsi dağıdıldı, talan edildi və yandırıldı.
Belə bir sual meydana çıxır. BMT Təhlükəsizlik Şurasının 4 qətnaməsinin icra olunmamasının səbələri hansılardır? Və ya BMT-nin 4 qətnaməsinin ömrü nə qədərdir? Bir vətəndaş kimi BMT-nin bu 4 qətnaməsini nəzərdən keçirək. BMT Təhlükəsizlik Şurası 1993-cü ildə Dağlıq Qarabağ münaqişəsilə bağlı 4 qətnamə qəbul edib. Bu qətnamələr Azərbaycan ərazilərinin Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal edildiyini təsdiqləyir. Söhbət 822, 853, 874 və 884 saylı qətnamələrdən gedir. Bu qətnamələrdə Ermənistan silahlı qüvvələrinin Kəlbəcər, Ağdam, Füzuli, Cəbrayıl, Qubadlı və Zəngilandan dərhal çıxarılması tələb edilir. Ermənistanın Azərbaycana etdiyi təcavüzlə bağlı BMT Təhlükəsizlik Şurası tərəfindən 1993-cü ildə 4 qətnamə (822, 853, 874 və 884 saylı) qəbul olundusa da, bu qətnamələrin hər birində ermənilərin təcavüzkar siyasəti pislənilsə də və erməni hərbi birləşmələrinin zəbt etdikləri Azərbaycan torpaqlarından qeyd-şərtsiz çıxmaları birmənalı şəkildə tələb olundusa da, bu tələblər indiyə qədər də yerinə yetirilməmişdir.
Hər birimizə yaxşı məlumdur ki , Qətnaməni BMT Təhlükəsizlik Şurası qəbul etsədə Azərbaycan 4 qətnamənin icrasını özü təmin etdi. 4 qətnamənin icrası 27 il uzadılsada Azərbaycan öz haqq və ədalətinin bərpasını 44 günə icra etdi. Bir sözlə 4-ə 44 lə cavab vermiş olduq. Bütün bu illər ərzində erməni təcavüzkarlarına qarşı nəinki heç bir təzyiq edilməyib, hətta dünya birliyi Ermənistanın yürütdüyü faşist ideologiyası, Azərbaycana qarşı etnik təmizləmə, dövlət terrorizmi və işğalçılıq siyasətinə, bütün dünyanın gözü qarşısında baş verən bu qanlı terror hadisələrinə seyrçi mövqedən yanaşaraq, xüsusilə onu sülhə məcbur etmək üçün BMT Təhlükəsizlik Şurasının qəbul etdiyi 822, 853, 874, 884 saylı qətnamələr əsasında qeyd-şərtsiz Azərbaycan torpaqlarından çıxmasını birmənalı şəkildə tələb etməyib. Bir başa Azərbaycana və onun xalqına qarşı edilən ədalətsizliyə qarşı göz yumaraq ,görməzdən gəlib. Kağız üzərində öz “ədalət” prinsiplərini nümayiş edən BMT Təhlükəsizlik Şurası vaxtı və məsələnin uzadaraq heç bir əməli iş ortaya qoymadı. 1993-cü il iyulun 29-da BMT Təhlükəsizlik Şurasının qəbul etdiyi 853 saylı qətnamənin 9-cu bəndində Təhlükəsizlik Şurası Ermənistanı təkidli şəkildə Dağlıq Qarabağ ermənilərinə təsir göstərməyə və əvvəlki qətnamənin şərtlərinə uyğun olaraq ordusunu işğal altında olan ərazilərdən çıxarmağa çağırırdı. Əslində, bununla BMT Təhlükəsizlik Şurası Dağlıq Qarabağ ermənilərinin məhz Ermənistandan idarə olunduğu faktını qəbul etdiyini göstərmiş olurdu.
BMT Təhlükəsizlik Şurasının 1993-cü il oktyabrın 14-də qəbul etdiyi 874 saylı qətnaməsində Ermənistan və Azərbaycan arasında yaranan gərginlikdən, Azərbaycan ərazilərinin işğal edilməsindən narahatlıq ifadə edilir, dövlətlərin ərazi bütövlüyünün toxunulmazlığı bir daha təsdiq olunsada bu gərginlikləri aradan qaldırmaq üçün heç bir ciddi səy göstərmədi.
1993-cü il noyabrın 11-də qəbul etdiyi 884 saylı qətnamədə BMT Təhlükəsizlik Şurası Azərbaycan Respublikasının və regiondakı bütün digər dövlətlərin suverenliyini və ərazi bütövlüyünü təsdiq edərək, beynəlxalq sərhədlərin pozulmazlığını və ərazi əldə etmək üçün güc tətbiq edilməsinin yolverilməzliyini bir daha bəyan edirdi.
BMT TŞ-nın Azərbaycanla bağlı 4 qətnaməsinin heç birində Ermənistan Respublikası işğalçı dövlət kimi göstərilməyib. Azərbaycan ərazilərinin işğal olunması və işğal olunmuş ərazilərin dərhal azad olunması qeyd olunsa da, işğalçı kimi Ermənistan Respublikası deyil, yerli ermənilər, yəni Dağlıq Qarabağda yaşayan ermənilər göstərilir. Qətnamələrin əksər hissələrində isə “işğalçı” termini konkret deyil, mücərrəd şəkildə işlədilir. Ermənistan Respublikasının hökumətini Azərbaycan Respublikasının Dağlıq Qarabağ regionunun erməniləri tərəfindən bu qətnamələrin müddəalarına riayət edilməsinə öz təsirini göstərməkdə davam etməyi təkidlə çağırış edirlər. Bütün bu qətnamələr yerli, etnik ermənilər tərəfindən işğal olunmuş Azərbaycan ərazilərinin dərhal azad olunmasına, Azərbaycanın dövlət sərhədlərinə və ərazi bütövlüyünə hörmət edilməsinə çağırır. Bunula yanaşı bu qətnamələr işğal faktını tanımır, Ermənistanı işğalçı adlandırmır, işğalı qınamır və işğalçını cəzalandırmaq və onun qurbanın pozulmuş hüqularının bərpası üçün heç bir sanksiyanı nəzərdə tutmur... 822-ci qətnamədə Dağlıq Qarabağ tamamilə unudulub... 853-cü qətnamədə Ağdam rayonun işğalı pislənsə də, hansı qüvvə tərəfində işğal olunduğu qeyri müəyyən qalır..874 və 884 – cü qətnamələrdə bizim sevincimizə, ermənilərin isə kədərinə səbəb olan Dağlıq Qarabağın Azərbaycan ərazisi olmasının qeyd olunmasını Azərbaycan diplomatiyaının uğuru hesab etmək olar.
BMT Təhlükəsizlik Şurasının 4 qətnaməsində Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərinin azad olunması haqqında gəlişi gözəl sözlər gen-bol işlədilməsinə baxmayaraq Azərbaycan əleyhinə düşünülmüş gizli bir riyakarlıq özünü büruzə verir. BMT Təhlükəsizlik Şurasının üzvləri olan, həm də sonradan ATƏT-in Minsk qrupunda danışıqlara vasitəşilik etmiş Rusiya, Fransa, ABŞ işğalçının Ermənistan olduğunu çox yaxşı bilə-bilə qətnamələrdə Ermənistanı işğalçı kimi göstərməmələri onların problemin həllində maraqlı olmadıqlarını sübut edir. Qətnamələr qəbul olunduğu dövrdə əsrin sazişi imzalanmadığından İngiltərənin bu məsələdə maraqlı olmaması, ÇXR –in isə bu dövrdə cənubi Qafqazla bağlı aydın siyasətinin olmaması qətnamələrdə Ermənistanın işğalçı dövlət kimi göstərilməməsinə şərait yaratdı. O zaman bu məsələdə Rusiya və Fransanın xüsusi canfəşanlıq etməsi qətnamələrdə əsil işğalçının göstərilməməsi ilə nəticələndi.
Müzəffər Ali baş komandanın rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusunun işğal olunmuş ərazilərin azad edilməsi uğrunda apardığı 44 günlük müharibədəki şanlı qələbəsi və 2023-cü ilin 19 sentyabrında yüksək səviyyədə qısa müddətli həyata keçirilmiş anti-terror əməliyyatı ilə beynəlxalq güclərin Azərbaycana qarşı həyata keçirmək istədikləri bütün təxribatlara, riyakarlıqlara son qoyuldu. Azərbaycan dövləti və xalqı bütün dünyaya göstərdi ki, bizlər haqq və ədaləti həm yazan və həm də icra edənlərik.
Dilgüşə Məmmədova,
Masallı Tarix Diyarşünaslıq Muzeyinin elmi işçisi
Вернуться назад