• Masallıda çox zəhmətkeş, vətənpərvər, həqiqi Azərbaycan vətəndaşları yaşayır...
  • Heydər Əliyev
  • RU
  • EN
  • » » NOVRUZ BAYRAMI TƏBİƏTİN CANLANMASININ MÜJDƏÇİSİDİR

    NOVRUZ BAYRAMI TƏBİƏTİN CANLANMASININ MÜJDƏÇİSİDİR

           Novruz  bir bayram kimi baharın gəlməsi münasibətilə geniş miqyasda qeyd olunur və sevincli bir hala — qışın qurtarmasına və baharın gəlişinə həsr olunur.Novruz bayramını qeyd etmək təzə ili, baharın ilk gününü qarşılamaq deməkdir. Təqvimdə baharın ilk günü isə günəşin bir illik fırlanması ilə əsaslanır.Alimlərin fikrincə bu bayramın tarixi çox qədimdir. Elmi araşdırmalar Novruz  bayramının  Zərdüşt  peyğəmbərin yaşadığı dövrlə bağlayır, onun yaşını ən azı 3700, ən çoxu 5000 ilə bərabər edirlər. İlk yazılı mənbədə qeyd olunur ki, Novruz bayramı bizim eradan əvvəl 505-ci ildə yaranmışdır.

       2009-cu il sentyabrın 30-da  Novruz  bayramı YUNESKO tərəfindən qeyri-maddi mədəni irs siyahısına daxil edilmiş, 23 fevral 2010-cu ildə isə BMT Baş Assambleyasının 64-cü sessiyasının iclasında mart ayının 21-i "Beynəlxalq Novruz Günü" elan edilmişdir. Novruz bayramı Azərbaycanda geniş miqyasda qeyd olunduğu üçün bayram ərəfəsi qeyri-iş günləri elan olunur. Novruz bayramının mənşəyi qədimdir. İslam dini Yaxın Şərq və Orta Asiya ölkələrində yayıldıqdan sonra Ərəb xilafəti bu ölkələrin xalqlarının adət-ənənələrini, bayramlarını təqib etməyə başladı. Əksər  xalqlar  bahar  bayramının mahiyyətindən doğan bir sıra adət-ənənələri, oyunları indiyədək saxlamışlar.

        Azərbaycanda  Novruz bayramı  xalq tərəfindən böyük coşqu ilə  qeyd olunurdu.  Çar hökuməti bu bayrama Milad bayramı qədər diqqət yetirməsə də, Hacı Zeynalabdin Tağıyev, Ağa Musa Nağıyev, Şəmsi Əsədullayev kimi milyonçular Bakı əhlinin bu bayramı təmtəraqla qeyd etməsinə böyük yardım edirdilər. 

    Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə də Novruz iki dəfə təntənəli şəkildə qeyd edilib. Ancaq Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra vəziyyət dəyişdi. 1920-ci ilin aprelin 28-də Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qurulandan bir müddət sonra da bolşeviklər Novruzun qeyd olunmasına xalqın dəstəyini qazanması üçün icazə verirdi. Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra da Novruz bayramları əvvəlki təntənə ilə qeyd olunmaqda davam edirdi. "Kommunist" qəzeti 1921-ci il 24 mart tarixli nömrəsində yazırdı ki, "Novruz bayramı" günlərində məktəblərdə tətillər başlanır, küçələrdə şagirdlərin bayram nümayişləri, teatr və klublarda tamaşa və konsertlər təşkil edilir. İmkansız əhaliyə müxtəlif ərzaq məhsulları paylanır.  Ancaq bununla bərabər, radikal bolşeviklər tərəfindən Novruza qarşı kompaniyalar ara vermirdi. Bu bolşeviklərə qarşı ən böyük təpkini isə Nəriman Nərimanov göstərirdi. Bu bayrama münasibətini N. Nərimanov 1913-cü ildə "İqbal" qəzetinin 19 mart tarixli sayında ətraflı şəkildə izah edir, Novruzu İslam dini ilə heç bir əlaqəsi olmayan, insanları birliyə və bərabərliyə səsləyən milli bayram kimi göstərirdi.

    İslam xadimləri bu bayrama həmişə dini rəng verməyə çalışırlar. Ancaq Novruzun islamdan da əvvəl yaranmasını görkəmli maarifçilərdən Firdovsi, Rudaki, Avisenna, Nizami, Sədi, Hafiz və başqaları da təsdiq edirlər. Novruz bayramının yaranması tarixinə həsr olunmuş yazılardan Nizamilmülkün "Siyasətnamə"sini, Ömər Xəyyamın "Novruznamə"sini, Nizaminin “İsgəndərnamə”sini və başqalarını qeyd etmək olar. Sovet dövründə bu bayram qeyri-rəsmi qeyd olunurdu, çünki hökumət orqanları buna icazə vermirdilər və insanları təqib edirdilər. Ancaq bütün bunlara baxmayaraq, əsrlərdən qalmış ənənələrə sadiq olaraq, hər bir azərbaycanlı ailəsi bu bayramı qeyd edirdi. Təbiətin, həyatın oyanması Novruzdan başlanır. Azərbaycan xalqı bunu çox təntənəli və həm də Yeni ilin, yeni günün – Novruzun gəlişinə ən azı dörd həftə əvvəldən qeyd etməyə başlayır. Belə ki, hər həftənin ikinci günləri Su çərşənbəsi, Od çərşənbəsi, Yel çərşənbəsi və Torpaq çərşənbəsi qeyd olunur. Xalq inacına əsasən birinci çərşənbə günü su və su mənbələri təzələnir və hərəkətə gəlir, ikinci çərşənbədə od, üçüncü çərşənbədə yel və nəhayət dördüncü Torpaq çərşənbəsində təbiət oyanır və bu baharın gəlməsindən xəbər verir. Novruzu qeyd edərkən kəndlilər təzə ilin necə keçməyini: quru və yaxud yağıntılı, məhsuldarlığın dərəcəsini təyin edirdilər. Ənənəyə görə Novruzun birinci gününü - yaz, ikincini - yay, üçüncünü - payız, dördüncü gününü isə - qış sayırlar. Əgər birinci gün küləksiz və yağmursuz olarsa, deməli bu yaz kənd təsərrüfatı işləri üçün əlverişli olacaq. Əksinə yağmurlu, külək olsa, deməli bütün yaz belə olacaq. Qalan üç günlərdə də yayın, payızın və qışın necə olacağı təyin olunurdu.

    Azərbaycanda lap qədimlərdən novruz şənliklərində “Sayaçı”, “Yuğlama”, “Yel baba”, “Cütçü şumu”, “Kəvkəs”, “Kosa-kosa”, “Qaravəlli”,və s. kimi milli xalq oyunları keçirilib. Bütün bunlarla birlikdə “Kəndirbaz”, “Masqara”, tamaşaları hazırlanır. Novruz bayramı qədim ənənələrlə, oyunlarla zəngindir. Qədim ənənələrdən "Xıdır İlyas" (məhsuldarlıq, çiçəklənmə rəmzi), "Kos-kosa”, “Qayış (Kəmər) götürdü”, “Hil-hil” - meydan məzəli oyunu (baharın gəlməsi rəmzi) və falabaxmanı qeyd etmək olar.

        Novruzun keçirilməsi üçün Moskvaya rəsmi müraciəti Azərbaycan KP MK-nın birinci katibi Vəli Axundov etsə də, bayramın təşkilatçılıq işləri mərkəzi komitənin gənc və ambisiyalı ideoloji katibi Şıxəli Qurbanova tapşırılmışdı.  Novruz bayram Şıxəli Qurbanov birinci katib olanda rəsmi keçirilməyə başlandı.

     Artıq Azərbaycan müstəqillik qazanandan sonra bu gözəl bayram məhdudiyyətsiz keçirilir. Ulu öndər Heydər  Əliyev hakimiyyətə gələndən sonra  Novruz bayramının daha rəngarəng keçirilməsi üçün xüsusi qayğı göstərirdi. Bayram tədbirlərində şəxsən iştirak edirdi. Ümummilli Liderin layıqli davamçısı cənab İlham Əliyev rəhbərliyi dövründə də Novruz bayramının ümümmilli bayrama çevrilib. Martın 21 gününün  “Beynəlxalq Novruz  günü” kimi qeyd olunmasında  respublikanın birinci xanımı Mehriban xanım Əliyevanın böyük zəhməti var.





                                                                          ƏFRAİL FƏRZİYEV,
     YAP VETERANI




                                              
     

     


    шаблоны для dle 11.2
    DİGƏR XƏBƏRLƏR
    XƏBƏR LENTİ
    1. 22:44 Masallıda rayon rəhbəri Ərkivan qəsəbə şəhidlər abidəsində
    2. 17:18 Masallıda rayon rəhbəri Babaser kəndində şəhid ailəsini ziyarət etdi
    3. 17:08 Masallının Boradigah qəsəbəsində şəhid məzarları rayon rəhbəri tərəfindən ziyarət olundu
    4. 16:59 Rayonun Boradigah qəsəbəsində “Konstitusiya və suverenlik ili” çərçivəsində ağacəkmə aksiyası
    5. 16:37 Masallının Boradigah qəsəbəsində rayon rəhbərinin 23 aprel 2025-ci il tarixdə səyyar görüş-qəbulu
    6. 15:35 “Bir kəmər, bir yol”
    7. 23:30 Azərbaycan Çinlə bütün istiqamətlərdə sıx əlaqələrə malikdir
    8. 18:12 Ulu öndər və ana dili
    9. 15:29 Masallı rayon İcra Hakimiyyətinə Vətən Müharibəsi iştirakçısının təyinatı oldu
    10. 18:00 Vətəndaşların nəzərinə!
    11. 11:57 Masallıda bəzi dövlət qulluqçularına treninq keçirilmişdir
    12. 11:34 Şəhid Nurlan Əbilovun 4-cü ili anıldı
    13. 20:41 Masallıda rayon rəhbərinin 18 aprel 2025-ci il tarixli vətəndaş qəbulu
    14. 20:39 Masallıda bələdiyyələrin fəaliyyəti barədə müşavirə
    15. 15:56 Zərərçəkmiş şəxs: Xocalı soyqırımının təşkilatçıları və soyqırımına rəhbərlik edənlər zaman-zaman Ermənistanın siyasi-hərbi rəhbərliyində təmsil olunublar 
    16. 15:42 Azərbaycan Gürcüstan münasibətləri-ikitərəfli əməkdaşlığımızın inkişafı
    17. 23:30 Gürcüstan Prezidentinin Azərbaycana rəsmi səfəri çox məhsuldar keçdi
    18. 09:32 Masallıda rayon rəhbəri evi yanan vətəndaşın yeni tikilən evinə baxış keçirmişdir
    19. 23:30 Masallıda çaydan XIX əsrə aid kitablar tapılıb
    20. 23:30 Gürcüstanın Prezidentinin səfəri ikitərəfli münasibətlər üçün önəm daşıyır
    21. 16:10 Masallının Ərkivan qəsəbəsində şəhid məzarları rayon rəhbəri tərəfindən ziyarət olundu
    22. 16:00 Masallının Ərkivan qəsəbəsində rayon rəhbərinin 16 aprel 2025-ci il tarixdə səyyar görüş-qəbulu
    23. 13:13 İnsanlara nur bəxş edən böyük alim
    24. 23:30 Dövlətlərarası əlaqələrimizin zəngin tarixi vardır
    25. 18:52 “Müxtəlifliyə qucaq açaq” – Masallıda rəsm və foto sərgisi 
    26. 18:49 Masallı rayonu ərazisində sel və daşqın təhlükəsinə qarşı qabaqlayıcı tədbirlər görülməkdədir
    27. 11:02 Gələcək talehini tibb elminə həsr etməyi qarşısına məqsəd  qoyan Akakdemik
    28. 20:00 Akademik Zərifə Əliyevanın Oftalmologiyada rolu
    29. 21:00 Gözləri və qəlbləri nurlandıran böyük şəxsiyyət
    30. 23:30 Zərifə xanım Əliyevanın Azərbaycan Dövlət  Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutundakı fəaliyyəti
    31. 17:06 Masallıda rayon rəhbərinin 11 aprel 2025-ci il tarixli vətəndaş qəbulu
    32. 16:33 Antiterror əməliyyatları Azərbaycanın suverenliyini bərpa etdi
    33. 13:36 Ziyalı işığında...
    34. 13:00 Bir həkim ömrünün unudulmaz səhifələri
    35. 23:30 Türkiyə və İsrailin Azərbaycana yaxın dost ölkələr olması
    36. 18:52 ADA Universitetində Dünya Nizamı Müzakirə Olundu: İlham Əliyev Beynəlxalq Forumda
    37. 13:56 Zərifə Əliyevanın kimsəsiz uşaqlara qayğısı
    38. 11:33 Nurlu insan
    39. 17:31 Masallıda aprel şəhidi Firdovsi Bağırzadənin anım günü - 2025
    40. 17:28 Masallının Təzə Alvadı ərazisində şəhid məzarları rayon rəhbəri tərəfindən ziyarət olundu
    «    Aprel 2025    »
    BeÇaÇCaCŞB
     123456
    78910111213
    14151617181920
    21222324252627
    282930 
    DÜNYA XƏBƏRLƏRİ