22 iyul Milli Mətbuat Günü

18-07-2025, 23:00
Maraqlı

Azərbaycan xalqının ictimai, siyasi və mədəni həyatında böyük əhəmiyyətə malik olan günlərdən biri də 22 iyul – Milli Mətbuat Günüdür. Bu gün yalnız təqvimdə qeyd olunmur, həm də bir millətin maariflənməsində dönüş nöqtəsi kimi xatırlanır. Bu tarix , təkcə qəzetin çap olunması deyil, həm də azərbaycanlılarının ilk dəfə öz dilində yazılmış, ictimai düşüncə və maarifçilik ideyaları ilə dolu nəşrlə tanış olduqları gündür. “Mətbuat Günü” nün tarixi 1875-ci il iyulun 22-də Həsən bəy Zərdabinin redaktorluğu ilə nəşr edilən “Əkinçi” qəzetinin ilk nömrəsinin çapı ilə bağlıdır. “Əkinçi” qəzetinin əsas məqsədi xalqın maarifləndirilməsi, elmin və təhsilin təbliğ olunması, kənd təsərrüfatının inkişafı və cəmiyyətdəki sosial problemlərin işıqlandırılması idi. Qəzet sadə və başa düşülən dildə yazılırdı. Bu da onu xalq qəzetinə çevirirdi.

Həsən bəy Zərdabi öz dövrünün qabaqcıl ziyalılarından biri idi. Onun məqsədi xalqın düşüncəsini oyatmaq, savadsızlığa və cəhalətə qarşı mübarizə aparmaq idi. O inanırdı ki, cəmiyyətin tərəqqisi yalnız elm və maariflə mümkündür. “Əkinçi” onun bu ideyalarının çarçısı oldu. Hər bir yazısı, məqaləsi xalqın düşüncəsini dəyişdirməyə yönəlmişdir. “Əkinçi” nin 56 nömrədə çap olunaraq az yaşamasına baxmayaraq , onun qoyduğu təməl Azərbaycan milli mətbuatının əbədi əsasına çevrildi.

Mətbuat hər bir cəmiyyətin “dördüncü hakimiyyəti” sayılır. Qanunverici, icraedici və məhkəmə hakimiyyətindən sonra, mətbuat da xalqın səsini çatdıran, baş verənləri obyektiv işıqlandıran, ictimai nəzarəti təmin edən bir vasitədir. Azad və vicdanlı mətbuat cəmiyyətin inkişafına təkan verir, insan haqlarının qorunmasında və demokratik dəyərlərin yayılmasında mühüm rol oynayır.

Ümummilli lider Heydər Əliyev demişdir: “Mətbuat demokratiyanı dərinləşdirən, siyasi inkişafa təkan verən qüdrətli vasitədir”. Sivil insan cəmiyyəti formalaşdıran azad fikir və sərbəst düşücə ifadə etməyə, obyektiv informasiya almağa ciddi ehtiyac duyulub. Mətbuat yarandığı vaxtdan hər bir fərdin ayrı-ayrılıqda özünüifadə etmək istəyi əsrlər boyu insanlığın demokratik ideallar uğrunda mübarizəsinin əsas mahiyyətini təsvir edir.

Azərbaycan mətbuatı da bu sahədə mühüm tarixi mərhələlər keçib. Çar Rusiyası dövründə senzura və təzyiqlərə baxmayaraq, milli mətbuat nümayəndələri xalqın maariflənməsi və azadlığı uğrunda mübarizələr aparıblar. Sovet dövründə mətbuat , əsasən, ideoloji vasitə kimi istifadə olunsa da, bir çox jurnalist və yazıçılar bu sahədə dəyərli işlər görüblər.

Müstəqillik dövründə isə Azərbaycanda mətbuatın rolu daha da artıb. 1991-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Ali Soveti tərəfindən 22 iyul “Milli Mətbuat Günü” kimi rəsmi elan olundu. Bu tarixdən sonra hər il jurnalistlər və mətbuat işçiləri bu günü qeyd edir, media qurumlarında tədbirlər keçirilir, dövlət tərəfindən təltiflər, fəxri adlar və mükafatlarla qiymətləndirilirlər. Bu həm də jurnalistlərin əməyinə verilən yüksək qiymətin bir göstəricisidir.

Mətbuatımızın keçdiyi tarixi yol qürur doğurur. Bu il Azərbaycanda milli mətbuatın, ana dilində ilk qəzetinin nəşrə başlamasının 150 illiyi qeyd olunur. Bu yubley münasibəti ləi ölkə üzrə müxtəlif tədbirlər, sərgilər, forumlar və müsabiqələr təşkil olunur. Bu cür tədbirlər mətbuatın cəmiyyətdəki rolunu daha da gücləndirir və yeni nəsl jurnalistlərin yetişməsinə stimul verir.

Görkəmli maarifçi, təbiətşünas alim, publisist, mütəfəkkir Həsən bəy Zərdabinin əsasını qoyduğu “Əkinçi” qəzeti ilə xalqımızın milli ruhunun formalaşmasında yeni mərhələ oldu. Milli oyanışın yeni mərhələsinin təmsilçisi kimi “Əkinçi” qəzetinin başlanğıcını qoyduğu yol neçə- neçə mətbu və ədəbi məktəbin formalaşma prosesinə təkan verdi, xalqın maariflənməsinə, milli-azadlıq hərəkatının güclənməsinə birbaşa təsir göstərdi.

Tarixi müxtəlif ictimai-siyasi mərhələlərində formalaşmış Azərbaycan Mətbuatı xalqa, cəmiyyətə, insana xidmət borcunu şərəflə yerinə yetirdi.

Müasir Azərbaycanın memarı və qurucusu Ulu Öndər Heydər Əliyev hər zaman mətbuatın cəmiyyətə təsir gücünü yüksək qiymətləndirib, mərbuat və söz azadlığı, kütləvi informasiya vasitələrinin maddi-texniki bazasının möhkəmlədirilməsi istiqamətində ardıcıl tədbirlər həyata keçirib.

Ulu Öndər tərəfindən mətbuatın inkişafına göstərilən dövlət qayğısı siyasəti bu gün Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir. Azərbaycan jurnalistikasında söz, fikir azadlığının yaradılmasının , demokratiyanın inkişafını özündə əks etdirən bu siyasət nəticəsində Azərbaycan dünyada sözə, insan hüquqlarına hörmət edən ölkə kimi tanınır.

Bu gün rahatlıqla deyə bilərik ki, milli mətbuatımız, xalqın səsi, haqqın müdafiəsiçisidir. Bu sahədə çalışan insanlar böyük məsuliyyət daşıyırlar. Hər birimiz bu günün tarixi əhəmiyyətini dərk etməli və sözün gücünə hörmət etməliyik.

Dəyərli, sözlərinin kəsəri, qələmləri qılıncdan belə kəskin olan “Söz adamları”,“Mətbuat Günü” nüz mübarək!

İmruzə Allahverdiyeva,

Masallı rayonu Ərkivan qəsəbə 4 nömrəli tam orta məktəbinin direktoru