Vətəndaşkları narahat edən məsələ: Qəssababənzər cərrahlar...
- 17-04-2023, 12:08
- Maraqlı
- 0
- 220
Ərəbcədən dilimizə keçmiş qəssab və cərrah sözləri peşə bildirən eyni qəlibdən çıxsa da mənaları çox fərqlidir. Biri bıçaqla heyvan kəsib-doğrayıb satana, o birisi isə insanın bədənini yarıb sağaldana deyilir. Amma zaman dəyişəndən sonra bu peşələrin məzmunca da oxşar cəhətləri qabarıq şəkildə üzə çıxdı. Məsələn, qəssab aldığı danaya baxıb əlüstü bilir ki, qazancı nə qədər olacaq. Cərrah da onun kimi, yanına gələn xəstəliyə görə qazancını hesablayır. Qəssab heyvanı alandan sonra arın-arxayın gətirib bağlayır ət dükanın qabağına. Cərrahın isə xəstənin əldən çıxmaması üçün “təcili kəsilməlidir, yoxsa lap pisləşər” deyib onu tələsdirir. Belə tələsikliyin nəticəsində hətta sağ ayağın yerinə sol ayağın kəsilməsi halı, ağrılı diş əvəzinə sağlam dişin çıxarılması halları da olub.
Cərrahların belə tələskənliyi başadüşüləndir: Birdən xəstə əməliyatdan qaçar, yaxud başqa cərrah tapar. Bir var ki, xəstəni müalicə ilə sağaltmaq üçün həftələr, aylar keçə, haqqını günlər sonra alasan; bir də var ki, uzağı, bir neçə saata kəsib-doğrayıb haqqını alasan. Qoy, oxucular düşünməsinlər ki, bunları özümdən uydururam. Yox gördüklərimi, anladıqlarımı söyləyirəm. Atalar demişkən, başına gələn başmaqçı olar. Konkret misal istəyirsinizsə, onu da deyim.
Bir neçə ay əvvəl boğazım məni çox incidirdi. Həkim qonşum limfa düyünü əmələ gəlməsindən şübhələnib məni cərrah-endokrinoloq tanışının yanına göndərdi. Analizlərdən sonra laboratoriyada bildirdilər ki, düyün var, amma, əməliyyata ehtiyac yoxdur. Cərrah isə mənə müalicə yazmaq yerinə ciddi şəkildə dedi: “Canının birdəfəlik qurtarmasını istəyirsənsə, gəl vəzilərini kəsib, götürək”. “Yox”, – deyib çıxıb getdim.
Başqa bir misal. Ayaqlarımdakı varikoz genişlənməsini lazer əməliyyatı ilə götürmək üçün ötən ilin elə bu vaxtında paytaxtın sağlamlıq mərkəzində adı çıxmış bir professorun yanına getdim. Analizləri verəndən sonra həkimlə söhbət edirdim ki, köməkçisi hay-həşirlə xəbər verdi ki, bəs sabah səhər əməliyyat olunacaq xəstə gəlməyəcək. Elə bu vaxt professor məni göstərib arxayınlıqla dedi:
– O olmasın, bu olsun. Müəllimi əməliyyata hazırlayın.
Məcbur olub bildirdim:
– Professor, mənim kardeoloji analiz cavablarım sabah hazır olacaq.
Həkim isə artıq qəraını vermişdi:
– Əşşi, eybi yoxdur. Əməliyyatdan qabaq baxarıq.
Məsələ aydın idi. Cərrahı düşündürən əsas məsələ əməliyyat edəcəyi daha bir xəstə, ondan alacağı məbləğ idi.
Qəzəb qarışıq təəccüblə soruşdum:
– Birdən ürəyimə görə məni əməliyyat etmək olmazsa, necə?!
Əlqərəz, birtəhər bu başabəla professordan canımı qurtarıb evə qaçdım.
“Korona”dan qabağın söhbətidir. Yaxın bir dostumun başına gələnlər həm gülməli, həm də ağlamalı idi... Onun ayağında ziyil əmələ gəlmişdi. Həkimlər demişdilər: “Xərçəngdir, qıçını kəsmək gərəkdir, qiyməti də filan qədərdir. Kəsməsək, öləcəksən”.
Təbii ki, o, nə ölməyə, nə də ayağının kəsilməsinə razı idi, müalicə olunmaq istədi. Növbəti dəfə xəstəxanaya yarasını sarıtmağa gedəndə, başqa bir həkim, guya, onun halına acıyaraq demişdi:
– Görürəm, pensiyaçısan. Deyilən məbləğə gücün çatmır. Sabah mincə manat gətir, özüm kəsəcəm.
Bu melodramın sonu belə qurtardı: Dostumun qızı xəstəlik haqqında bütün məlumatları qardaş Türkiyədəki tanışına göndərdi, oradan cavab gəldi ki, xəstəni gətirin, müalicə edək. Bir sözlə, Türkiyədə onu sağaldıb geri yola saldılar.
Mən bizim həkimləri aşağılamaq istəmirəm. Yaxşı həkimlərimiz də çox olub, hələ də yox deyil. İndi bacarıqlı doktorlarımız daha çoxdur. Bir çoxu da Türkiyədə uzmanlıq qazanıb gəlib. Sadəcə işləri korlayan vaxtında gəlməmiş kapitalizmdir. Sosializmin pulsuz səhiyyəsini indinin özəl, pullu təbabəti əvəz edib. Tibbi sığorta da hələ gözlənən səmərəni vermir.
Belə bir şəraitdə Hippokrat andını, vicdan, insaf haqqında dədə-baba nəsihətlərini və İslam ehkamlarını unutmuş əksər həkimlərimiz tibbi alverə, indiki anlamla desək, biznesə çevirmişlər. İşbaz özəl xəstəxana sahibləri tibbi haram qazanc virusu ilə yoluxdurmuşlar. Dərman alış-verişini qazanclı ticarət sahəsinə çevirmişlər. İstehsalçı şirkətlərlə dilbir olub, qiymətini aşağı salmaq üçün dərmanların tərkibini dəyişdirirlər. Odur ki, belə dərmanların xəstələrə təsiri olmur. Bunu çoxları deyir. Xəstələrimiz çalışırlar ki, dərmanı xaricdən gətizdirsinlər, onu da gömrükdə əngəlləyirlər.
Bəli, viruslara yoluxmuş xəstələri sağaltmalı olan qəssababənzər cərrahlar özləri haram qazanc virusuna yoluxmuşlar. Onlar özləri bu virusu məhv etməlidirlər. Söhbət xalqın sağlamlığı kimi ciddi məsələdən gedir.
Fazil GÜNEY,
yazıçı-publisist
"Yeni həyat" qəzeti,
www.yeniheyet.az
